RUSH - CARESS OF STEEL (1975)

Δεύτερο μισό δεκαετίας ογδόντα, στο κέντρο της κεντρικής Ελλάδας. Μεγαλοβδομάδα αν δεν μ' απατά η μνήμη. Έφοδος σε γνωστό (τότε) δισκάδικο. Κατά κανόνα, σίγουρος για τις αγορές μου. Σπανίως έπαιρνα δίσκο χωρίς να 'χει προηγηθεί ένας ικανοποιητικός αριθμός ακροάσεων. Με τούτους όμως ήταν διαφορετικά.

Τι όμορφο εξώφυλλο είναι αυτό; Και τι ωραίος τίτλος! RUSH... κάτι μου θυμίζει τ' όνομα... κάπου έχω διαβάσει... κάτι έχω ακούσει... καλά λόγια θυμάμαι... Να το ρισκάρω; Γιατί όχι; Όλα πείθουν ακόμη κι η ημερομηνία κυκλοφορίας. Τα 70ies είναι εγγύηση. Ώρα για δράση: αγορά. Ακρόαση; Αναμονή, στο σπίτι που με φιλοξενούσαν δεν υπήρχε πικάπ. Οπότε περιορίστηκα στα προφανή: περιεργάστηκα το εξώφυλλο και μελέτησα τους στίχους.

Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με τους Καναδούς. Με το μεγαλύτερο συγκρότημα που βγήκε ποτέ στο ευρύτερο φάσμα της rock/hard/heavy μουσικής. Το Caress of Steel είναι ο τρίτος δίσκος των Rush, ο δεύτερος μέσα στο 1975 (είχε προηγηθεί το Fly by Night επτά μήνες πριν).

Προσωπική εκτίμηση; Πιθανότατα όχι το καλύτερό τους άλμπουμ (μάλλον στο Hemispheres πάει ο συγκεκριμένος τίτλος), αλλά σίγουρα το αγαπημένο μου. Θες γιατί ήταν η πρώτη επαφή με το συγκρότημα, θες γιατί είναι το πιο επικό τους, πάντως αυτό θα διάλεγα απ' την πλούσια δισκογραφία τους αν ναυαγούσα στο γνωστό ερημονήσι.

For they marched up to Bastille Day
La guillotine claimed her bloody prize
Hear the echoes of the centuries
Power isn't all that money buys.

Ο δίσκος ξεκινά με την ημέρα της Βαστίλης Bastille Day. Ορμητικό, επικό, πραγματική καταιγίδα. Μα πως, διάολε, παίζουν έτσι; Σίγουρα είναι μόνο τρία άτομα; Αυτός ο ντράμερ από ποιον πλανήτη ήρθε; Ακολουθούν δύο μάλλον εύπεπτα (ιδιαίτερα γι' αυτούς) τραγούδια: το I think I'm going bald αναπολεί την αθωότητα και την ανεμελιά της νιότης...

Seems like only yesterday
We would sit and talk of dreams all night
Dreams of youth
And simple truths
Now we're so involved
So involved with life.

...και το Lakeside Park με τις αναμνήσεις. Κι εδώ η χαμένη αθωότητα παρούσα...

Dancing fires on the beach,
Singing songs together...
Though it's just a memory,

Some memories last fore

Από 'δω και πέρα αρχίζουν τα (πολύ) δύσκολα: το δεκατριάλεπτο The Necromancer χωρισμένο σε τρία μέρη δείχνει να συνεχίζει από 'κει που σταμάτησε το By-Tor and the Snow Dog (βλ. Fly by Night). Τόσο ποιητικό:

Silence shrouds the forest
As the birds announce the dawn
Three travelers ford the river
And southward journey on
The road is lined with peril
The air is charged with fear
The Shadow of his nearness
Weights like iron tears.

Ο νεκρομάντης σκόρπισε τα σκοτάδια και τον φόβο. Κι απ' τον πύργο του απολαμβάνει τον θρίαμβο. Μόνο που η νύχτα δεν κρατά για πάντα. Η αυγή θα διώξει τις σκιές ("Ασπιδοφόρος ο ήλιος ανέβαινε πολεμώντας" που γράφει κι ο Σεφέρης, η επιστροφή του ηλιακού Πρίγκιπα αποκαθιστά την τάξη...

Stealthily attacking
By-Tor slays his foe
The men are free to run now
From labyrinths below.

Η δεύτερη πλευρά του δίσκου είναι ένα ολοκληρωμένο επικό έργο. Μια εξαλογία εικοσάλεπτης διάρκειας με μέση, αρχή, τέλος. Μόνο που το τέλος συμπίπτει με την αρχή και κλείνει τον κύκλο. Οι Rush παρουσιάζουν μία δική τους Οδύσσεια, την αναζήτηση του δικού τους ιερού δισκοπότηρου, The Fountain of Lamneth.

Η αρχή:
I am born
I am me
I am new
I am free
Look at me
I am young
Sight unseen
Life unsung.

Η ποίηση:

The mountain holds the sunrise

In the prison of the night
'Til bursting forth from rocky chains
The valley floods with light.

Ο δάσκαλος / Η γνώση:

Say! Go!
Work! No!
Learn! Live!
Earn! Give!
Stay or Fight? What's right?
Listen!

Το ταξίδι, οι δυσκολίες, οι απώλειες και οι σειρήνες:

Remembering when first I held
The wheel on my own hands
I took the helm so eagerly
And sailed for distant lands

But now the sea's too heavy
And I just...I just don't understand
Why must my crew desert me?
When I need...I need a guiding hand...

Η πανάκεια, η σαγήνη του κοντινού, η γοητεία του άμεσου, το δίλημμα του Ηρακλή (Αρετή / Κακία) κι εδώ με τη μορφή του έρωτα, της γυναίκας:

Here's a meaning for my life
A shelter from the storm
Pacify my troubles with
Her body, soft and warm.

Naked in our unity
A smile from every tear
Gentle hands that promise me
Comfort through the years.
Yet I know I must be gone
Before the light of dawn.

Η τελική ευθεία, το βουνό που έμεινε πίσω, η προσμονή αλλά κι η κόπωση που γεννά φόβο και αμφιβολία:

Another foggy dawn
The mountain almost gone
Another doubtful fear
The road is not so clear
My soul grows ever weary
And the end is ever near.

Το τέλος της αναζήτησης. Χαρές και τραγούδια; Όχι, μόνο κούραση, εξάντληση και μια μεγάλη αλήθεια:

Now, at last I fall before
The fountain of Lamneth
I though I would be singing
But I'm tired...out of breath.
Many journeys end here
But, the secrets told the same:
Life is just a candle and a dream
Must give it flame.

Η αποδικωποίηση των εννοιών λύνει το μυστήριο δημιουργώντας ένα καινούριο. Ποιός είπε πως ο αγώνας τελείωσε; Το τέλος είναι μια νέα αρχή:

The key, the end, the answer
Stripped of their disguise
Still it's all confusion
And tears spring to my eyes.
Though I've reached a signpost
It's really not the end
Like Old Sol behind the mountain
I'll be coming up again.

(...μμμ! ενδιαφέρον που χρησιμοποιούν το Old Sol αντί του Sun...)

Αυτό που ανυψώνει τους Rush στον Όλυμπο της έμπνευσης είναι ο επίλογος. Γιατί αποδεικνύουν πως δεν κυνηγούν ψάρια στην στεριά, ούτε ελέφαντες στον βόρειο πόλο. Ανήκουν στο μετερίζι του καλλιτεχνικού ρεαλισμού. Ο ιππότης τους είναι σκεπτικιστής κι όχι ιδεαλιστής.

I'm in motion, I am still, I am crying, I am still.
I'm together, I'm apart, I'm forever, At the start.
Still...I am.

Η ιδέα της αιώνιας επιστροφής (Νίτσε) και το φραγμέντο του Ηρακλείτου: "Αρχή και πέρας επί κύκλου κοινόν". Αυτός που θα μπει στην περιπέτεια της γνώσης (και της ύπαρξης) και θα ξεκινήσει από το Α της περιφέρειας του κύκλου πρέπει να φτάσει στο τέλος. Να πατήσει στο Ω (της περιφέρειας) για να μην μείνεις ημιμαθής.

Όπως σοφά λέει η παροιμία, η ημιμάθεια χειρότερη της αμάθειας. Κι όταν φθάσεις στο Ω βρίσκεσαι πάλι στο Α. Εξαγνισμένος στη γνώση. (Η αλήθεια είναι πως το θέμα δεν εξαντλήθηκε αλλά μια πλήρης ανάλυση του "Fountain..." θα απαιτούσε ένα δοκίμιο για να φωτιστούν όλες - στο βαθμό που τις έχω αντιληφθεί βέβαια - οι πτυχές στο στιχουργικό μέρος.)

Μουσικά, η παρουσίαση δεν είναι ευκολότερη. Επικολυρικό hard / heavy / progressive μ' έμφαση στην ατμόσφαιρα και τα πλούσια ηχοχρώματα. Η τεχνική κατάρτιση σε δυσθεώρητα επίπεδα, η χημεία μοναδική κι οι ενορχηστρώσεις εντυπωσιακές. Κερασάκι στην τούρτα η εκπληκτική παραγωγή του Terry Brown. Το τέλειο πακέτο.Οι Rush με τον πρώτο τους "μεγάλο" δίσκο και ειδικότερα με το "Fountain of Lamneth" δραπέτευσαν απ' τον πλανήτη των κοινών θνητών κι ανυψώθηκαν στο σύμπαν των "Αθανάτων", πλάι στους μεγάλους κλασικούς.